فروید ناهشیار را کشف کرد و دوانلو نحوه استفاده درمانی از آن را کشف کرده است.
) دیوید مالان(
تا پیش از سال ۲۰۰۷ يعني پيش از آغاز دوره هاي CCT گروه هايي با هدف سوپرويژن به نظارت دکتر دوانلو تشکيل مي شد.در اين گروه ها به سرپرستي دکتر دوانلو رواندرمانگران فيلم جلسات بيماران خود را ارايه مي دادند و دکتر دوانلو در اين جلسات به بررسي مسايلي که در درمانگران وجود داشت و برروند جلسات اثرگذار بودند و مانع اثربخشی رواندرمانی می شدند مي پرداخت . در اين جلسات رواندرمانگران فرصت اين را داشتند تا هم شاهد روند درماني باشند و هم خودشان رواندرماني شوند.
از سال ۲۰۰۷ تا سال ۲۰۱۹ (پیش از پاندمی) دکتر دوانلو برنامه آموزشی منحصر به فردی را ارائه کرد. درمانگران از سراسر دنیا در این برنامه ثبت نام کرده و پس از ارزیابی در آن پذیرفته می شدند. این برنامه شامل مولفه تجربی بسیار منحصر به فردی بود.گاهی اوقات دوانلو شخصا با شرکت کنندگان مصاحبه می کرد اما اغلب این شرکت کنندگان بودند که باهم به مصاحبه می پرداختند. سپس نوارهای ضبط شده از جلسات مورد بازنگری قرار گرفته و مجددا مورد تحلیل قرار می گرفتند.
تحليلگر تنها هنگامي مي تواند بيمارش را به مثابه انسان بفهمد و به او نزديک شود که عواطف و احساسات انساني خودش کاملا فعال باشند هرچند که (اين عواطف و احساسات ) تحت کنترل او هستند. (ملاني کلاين/سخنراني هايي در باب تکنيک درماني)
مي توان گفت که توصيه اکيد دکتر دوانلو درباره ي روان درمانگران پويشي در اين برنامه آموزشي (CCT) پاکسازي ناهشيار خودشان بود.به همين دليل شرکت کنندگان دو يا سه سال ابتدايي در اين دوره را با هدف تمرکز عميق بر پاکسازي ناهشيار و روان خودشان شرکت مي کردند تا با دستاني پاک بتوانند با ناهشيار بيماران خود کار کنند.اين رواندرمانگران تنها پس از پالايش روان خود بود که اجازه ي به کار بردن روش جديد درماني را داشتند.
اما در اين دوره ي آموزشي چه فرايندي طي مي شود؟
لازم به ذکر است که این برنامه صرفا یک برنامه آموزشی است. شرکت کنندگان این دوره خود رواندرمانگران با تجربه ای هستند که مدت ها با رويکرد تحليلي و پويشي کار کرده بودند و بدین خاطر وارد این برنامه می شوند که نیازمند آموزش های بیشتری هستند تا آنها را قادر سازد تا هرگونه مانع و سد ناهشیاری را که به عنوان یک درمانگر با آن برخورد می کنند شناسایی کنند.
تعداد دقیق دوره ها در هرسال بین ۳ تا ۵ دوره است . در طی سالهای قبل عضویت در این برنامه تا حدودی با توجه به زمان و تعهدات مالی در نوسان بوده است و این امر موجب شده که همه شرکت کنندگان نتوانند حضور مستمر در برنامه داشته باشند.
هر دوره شامل پنج روز آموزش عمیق و فشرده است. در هر دوره بین ۵ تا ۱۵ درمانگر ممکن است حضور داشته باشند و از هر شرکت کننده رضایت نامه کتبی با آگاهی دریافت می شود که اگر تمایل نداشته باشند وادار به مشارکت نمی شوند.در این پنج روز از شرکت کنندگان انتظار می رود به طور کامل در آموزش هایی که ارائه می شود عمیق شوند. باید توجه داشت که این برنامه، به خودی خود فقط آموزش را در دستور کار خود دارد و درمان جزء برنامه های این دوره نیست.
شرکت کنندگان در این دوره نقش های مختلفی در زمان های مختلف دارند. غالبا در یک جلسه، یک درمانگر(مصاحبه کننده) با درمانگر دیگری(مصاحبه شونده) مصاحبه می کند. جلسه مصاحبه زنده و یک جلسه ی رواندرمانی واقعی ست که برای ضبط و بازبینی از این جلسه فیلمبرداری می شد. همیشه فیلم جلسه در گروه بازبینی می شد و دکتر دوانلو تمام مراحل را مشاهده می کردند و بازخوردهای سازنده می دادند. این بازخورد هم در زمان مصاحبه زنده و هم هنگام دیدن فیلم ها ارائه می شد و شرکت کنندگان نیز تشویق می شدند تا بازخورد تجربی و ارزيابي خود را نیز ارایه دهند. جلسات ضبط شده بارها و بارها مشاهده و به صورت عمیق تجزیه و تحلیل می شدند. برخی قبل از دکتر دوانلو ایده فیلمبرداری از جلسات و بازبینی آنرا برای بهبود روند درمان داده بودند اما کسی از آن به این شکل عمیق و اثر گذار استفاده نکرده بود.
به این ترتیب يعني با در نظر گرفتن اين که تمامي جلسات ضبط و بررسي مي شوند شرکت کنندگان در CCT می توانند تصمیم بگیرند که دوره ی آموزشی را انتخاب کنند که آنها را قادر می سازد تا به احساسات ناهشیار و مقاومت خود دسترسی یافته و آن را تجربه کنند یا از آن انصراف بدهند.
در بستر همین برنامه آموزشی تجربی و منحصر به فرد است که دوانلو نظرات نوینی را ایجاد و پالایش کرده که مربوط به فرا روانشناسی ناهشیار هستند.
در کل هدف های CCT شامل دو بخش است:
- با تمرکز بر تکنیک درمانی دکتر دوانلو به شرکت کنندگان بازخورد به موقع ارائه می شود.
- تمام مشکلات ناهشیار درمانگر در گروه مشخص و پالايش می شود. چرا که در این برنامه به علت به تحرک افتادن نیروهای ناهشیارشرکت کنندگان، مکانیسم های دفاعی در پایین ترین سطح هستند و احساسات در دسترس قرار می گیرند.
با وجود اینکه این برنامه، به خودی خود صرفا یک برنامه آموزشی بود و نه یک برنامه درمانی، اما برای همه شرکت کنندگان منحصر به فرد و مفید واقع شده است. همچنین با وجود اینکه برخی از شرکت کنندگان، جلسات درمان خصوصی در خارج از این آموزش را تجربه کرده اند اما تجربه در گروه منحصر به فرد و عمیق است. القای امید، انسجام گروهی و جهان شمول بودن و تجربه نقش آفرینی به عنوان ویژگی مثبت گروه شناسایی شده است.
در دوره های CCT دکتر دوانلو، اکثر شرکت کنندگان درمانگران حرفه ای بودند و اغلب آنها مقاومت بالایی داشتند. نیروهای ناهشیار آنها اغلب پیچیده بود و پیچیدگی ناهشیار مسئله ای است که به آسانی از طریق مشاهده مکرر فیلم ها قابل درک است.
تشخيص و مصاحبه ي دکتر دوانلو بر چه اساسي بود؟
باید توجه داشت که دوانلو یک مصاحبه پدیدار شناسی کلاسیک بر اساس DSM5 انجام نمی داد. دوانلو معتقد است که ارزیابی روانی و تشخیصی بر اساس رویکرد DSM5 اعتبار کمی دارد. به همین دلیل دوانلو در برنامه آموزشی مدار بسته شرکت کنندگان را به صورت کلاسیک ارزیابی نمی کردند. در مقابل ارزیابی بصورت يک طیف انجام می شد. به عنوان یک قاعده کلی، شرکت کنندگان در این برنامه آموزشی مدار بسته در طیف اختلال های نوروتیک قرار داشتند.
در طول دوره های CCT دکتر دوانلو دائما شرکت کنندگان را ارزیابی می کردند به دو دلیل:
- نظارت بر روان خود و پاکسازی مستمر ناهشیار خود
- کار با بیمار و ارائه فیلم های ضبط شده در جلسات سوپرویژن
فرایند عمیق درمان ناهشیار در CCT فرصت منحصر به فردی فراهم می کند:
- بسیاری از درمانگران در سراسر جهان با رویکرد روان درمانی روانپویشی فشرده و کوتاه مدت کار میکنند . با این حال ، مانند اشکال مختلف رواندرمانی پویشی ، این روش نیز به راحتی قابل انجام نیست . برخی از درمانگران پیشنهاد کرده اند که ناهشیار اکثر بیماران با استفاده از روانپویشی فشرده و کوتاه مدت میتواند به راحتی در دسترس قرار گیرد اما چنین رویکرد مکانیکی میتواند مضر باشد و یک دوره درمان بدون هدف را منجر شود .
برنامه های آموزشی مدار بسته مانع چنین روند مکانیکی و بدون هدفی میشود . در آن هیچ " دستور کار " منحصر به فردی وجود ندارد . تنها یک عنصر وجود دارد ، آن هم انگیزه های درونی شرکت کنندگان است ، یعنی اینکه نمیدانند چه زمانی به مصاحبه فراخوانده میشوند چراکه برنامه های آموزشی مکانیکی و طوطی وار ، این روش را بیهوده و دلسرد کننده میکند .
اين نکته نيز حايز اهميت است که برای تغییرات فوق العاده از جمله تحمل اضطراب و احساس های دردناک در شرکت کنندگاني که در طيف نوروتيک قرار دارند، استفاده از تکنيک کافي نيست بلکه شرکت کنندگان بايد در يک فرايند درماني سيستماتيک و فشرده قرار بگيرند و زماني که نيرو هاي دروني آن ها به تحرک درامدند قادر خواهند بود تا تغييراتي را ايجاد کنند و با احساسات دردناکشان مواجه شوند. چنين تجربه ي منحصر به فردي که موجب شود به واسطه اين تحرکات دروني مکانيزم هاي دفاعي کنار رفته و تحمل اضطراب بالا برود و فرد را قادر به تجربه کند تنها در گروه مي تواند رخ بدهد.
- در مواردی که TCR برافراشته نیست ، این برنامه دیدگاه تشخیصی روشنی ارائه می دهد . در این موارد ، دکتر دوانلو و اعضای گروه جلسه را برای بررسی چرایی آن تحلیل میکرد . اغلب به این موضوع بر میخوردند که در مصاحبه کننده و همچنین مصاحبه شونده مقاومت وجود دارد .
- برنامه آموزشی CCT ، فرصت منحصر به فردی را برای تشخیص استراتژی هایی که درمان را با شکست مواجه می کنند میدهد . علاوه بر این ، درمانگران تلاش میکنند تا بتوانند با ناهشیار خودشان کار کنند و آن را بشناسند . تمرکز فوق العاده ای در واکنش ها ، خود ارزیابی ، و ارزیابی دیگران وجود دارد . همانطور که در علوم تجربي مانند پزشکي اين فرصت را دارند تا با مشاهده و تجربه يا آزمايش به بررسي و يادگيري علوم بپردازند در اين دوره ي آموزشي نيز با استفاده از روشي مشابه يعني فيلم برداري از جلسات و مشاهده ي تجربي تلاش شده تا پديده هاي رواني قابل مشاهده و تحليل و بررسي باشند.
- شرکت کنندگان به صورت تجربی، کار کردن با مقاومت را می فهمند، که اغلب به راحتی در نشست های آموزشی مدار بسته مشخص است. بطور خاص آنها می توانند ببینند که چگونه مقاومت در انتقال خودش را نشان می دهد. شرکت کنندگان برای کار با مقاومت باید راحت باشند یا تسلط بر مقاومت و یا حداقل تحمل آن را داشته باشند و همچنین از طریق تکرار فرایند مصاحبه زنده و تماشای مکرر فیلم ها وضعیت TCR می تواند تحت نظارت، درک و بهبود قرار گیرد.
- در CCT های دکتر دوانلو همه شرکت کنندگان تقریباً تمام وقت آزاد خود را برای حداقل یک و معمولاً دو سال مطالعه و نظارت دقیق صرف می‌کردند(علاوه بر زماني که براي درمان فشرده ي خود گذاشته بودند)، مهم نبود که چه مدت تمرین کرده‌اند یا چقدر در اصول تحلیلی آموزش دیده‌اند. اکثر آنها راضی بودند، زیرا روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت را نجات دهنده یک حرفه بی روح می دانند – این درمان نتایج سریعی به همراه دارد، که در نوار ویدیویی مستند شده است و در کنفرانس های جهانی ارائه شده است.
نویسنده متن: فاطمه زم
توجه: استفاده از این مطالب با ذکر منبع (سایت خانه خورشید) بلامانع است.
برای این نوشتار از منابع موجود چاپ شده در داخل کشور استفاده شده است. و بخشی از آن را با مصاحبه از مسعود عمادن بر اساس تجربیات ۱۲ ساله شرکت در CCT های دکتر دوانلو نوشته شده است.
